इञ्जिनियरिङ क्षेत्रलाई अझै उपयोगी बनाउनुपर्छ : मन्त्री कार्की
सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले इञ्जिनियरिङ क्षेत्रलाई रचनात्मक, व्यावसायिक र अझै उपयोगी बनाउनुपर्ने बताउनुभएको छ ।
एआई : यसरी बुझौँ
अनुहार देखाएर अथवा औँलाले छोएर मोबाइलको ‘लक’ खुलेको त भाइबहिनीले पक्कै देख्नुभएको होला । अनि युट्युबमा बाल भिडियो हेर्दा क्रमैसँग अरू पनि त्यस्तै भिडियो आउने गरेको त याद होला । भाइबहिनीले कहिलै सोच्नुभएको छ, मोबाइलमा हुने म्यापले हामीलाई कसरी ठ्याक्कै भनेकै ठाउँमा पु-याउँछ ? ‘ओके गुगल’ भन्दै कति पटक मोबाइलमा आफूले चाहेको प्रश्न सोधेर आवाजबाटै उत्तर पनि त पाउनुभएको होला । आखिर यो सबै कसरी भइरहेको छ ?
सौर्य आँधीको असर देखिएन
गोरखापत्र अनलाइनकाठमाडौं, साउन १९ गते। सूर्यबाट निस्केर बुधबार साँझ पृथ्वीमा आएको सौर्य आँधीको असर देखिएको छैन। यो आँधी जी १ टाइपको भएकाले यसको असर पृथ्वीमा खासै नपरेको वैज्ञानिकले बताएका छन्। विगतमा पनि यस्ता सौर्य आँधी पृथ्वीमा आउनेक्रम चलिरहेको र कम क्षमताको आउँदा खासै असर नपरेको उनीहरुको भनाइ छ। कम क्षमताका सौर्य आँधीलाई वैज्ञानिकले जी १ टाइपमा राख्ने गरेका छन्।बीपी कोइराला मेमोरियल प्लानेटरीयम तथा अब्जरभेटरी साइन्सका निमित्त कार्यकारी निर्देशक तथा खगोलविद् डाक्टर सनतकुमार शर्माका अनुसार यो सोर्य आँधी जी १ टाइपको र पृथ्वीमा रहेको भू-चुम्बकत्वका कारण असर नपरेको बताउनुभयो। यसले स्याटलाइट र पावर ग्रिडमा सामान्य असर गर्न सक्ने वैज्ञानिकहरुले बताए पनि असर नपरेको उहाँको भनाइ छ।
‘प्रविधिको प्रयोग नगरे पछाडि परिन्छ’
बागमती प्रदेशको सञ्चार रजिष्ट्रारको कार्यालयले प्रकाशित गरेको पत्रकारितासम्बन्धी दुईवटा पुस्तक सार्वजनिक गरिएको छ। बागमती प्रदेशका आन्तरिक मामिला तथा कानुनमन्त्री कृष्णप्रसाद शर्मा खनालले मन्त्रालयमा आइतबार आयोजित कार्यक्रममा उहिलेको पत्रकारिता र डिजिटल साक्षरतासम्बन्धी पुस्तक सार्वजनिक गर्नुभएको हो। उहिलेको पत्रकारितामा ज्येष्ठ पत्रकारहरूको अनुभव र डिजिटल साक्षरतामा सञ्चार प्रविधिसम्बन्धी विषय समेटिएको छ। पुस्तक विमोचन गर्दै मन्त्री खनालले समाजको अवस्थाका बारेमा जानकारी प्राप्त गर्न सूचना प्रविधिसँग जोडिनु आवश्यक भएको बताउनुभयो। उहाँले पछिल्लो समय विकसित भएको प्रविधिको प्रयोग नगरेमा पछाडि पर्ने बताउँदै प्रकाशित दुवै पुस्तक इतिहासको उत्खनन भएको बताउनुभयो। दुवै पुस्तकले हिजो हामी कहाँ थियौँ र अब हामी कता जाँदै छौँ भन्ने जानकारी प्राप्त गर्न सहयोग पुग्ने उहाँले बताउनुभयो।
पृथ्वीमा अन्तरिक्षको बिजुली
कुनै दिन पृथ्वीमा हामीले अन्तरिक्षमा उत्पादन गरेको बिजुली प्रयोग गर्न पाउने छौँ। यसको सैद्धान्तिक पक्ष स्पष्ट छ र अन्तरिक्षमा बिजुली उत्पादन गर्न सकिन्छ, त्यो पनि तुलनात्मक रूपमा यहाँको भन्दा धेरै। मुख्य समस्या भनेको पृथ्वीसम्म बिजुली ल्याउनुमा छ।
रामपुर क्षेत्रमा टेलिकमको उच्च गतिको इन्टरनेट सेवा
नेपाल टेलिकम पाल्पाले जिल्लाको पूर्वी भेग रामपुरमा उच्च गतिको इन्टरनेट सेवा सुरु गरेको छ । रामपुर नगरभित्रका विभिन्न स्थानमा टेलिकमले फाइबर टु–दि–होम (एफटीटीएच) प्रविधि मार्फत उच्च गतिको इन्टरनेट पूर्वाधार विस्तारसँगै सेवा सुरु गरेको हो ।
खुले ब्रह्माण्ड चियाउने नयाँ आँखीझ्याल
चन्द्रमामा मानव पाइला टेकाउने सुरुवाती अभियानलाई नेतृत्व दिएका नासाका तत्कालीन प्रमुख जेम्स ई. वेबको नाममा राखिएको ‘जेम्सवेब स्पेस टेलिस्कोप’ले खिचेका चार थान तस्बिरले ब्रह्माण्डबारे मानव सोचलाई फराकिलो बनाइदिएको छ ।
विद्यालयमा ब्रोडब्याण्ड इन्टरनेट सेवा जडान हुने
नाँम्खा र सिमकोट गाउँपालिकाका तीसवटा आधारभुुत विद्यालयलाई फोरजी ब्रोडब्याण्ड इन्टरनेट सेवा जडान हुने भएको छ । नेपाल टेलिकमको ग्रामीण दुर सञ्चार कार्यक्रम अन्तर्गत उक्त इन्टरनेट सेवा जडानका लागि सामग्री विद्यालयलाई हस्तान्तरण गरिएका हो ।
जुम्ल्याहा दाजुभाइले बनाए ‘टी-स्क्यान मेसिन’
गुल्मी जिल्लाको मालिका गाउँपालिका-७ घर भएर बुटलमा बस्दै आउनुभएका १८ वर्षीय जुम्ल्याहा दाजुभाइ लव–कुस पन्थीले नयाँ–नयाँ प्राविधिक मेसिन बनाउनु भएको छ। विगतमा उहाँहरु रोबोट बनाएर चर्चामा आउनुभएको थियो। उहाँहरुले नेपालकै पहिलो नेपाली भाषा बोल्ने रोबोट बनाउनुभएको थियो।
मुस्ताङमा थ्रीजी सेवा विस्तार
मुस्ताङ जिल्लाको वारागुङ मुक्तिक्षेत्र गाउँपालिकाको ताङ्वे र थासाङ गाउँपालिकाको छाक्ताङमा नेपाल टेलीकमको थ्रीजी मोबाइल नेटवर्क विस्तार भएको छ । वारागुङ मुक्तिक्षेत्र गाउँपालिका –३ ताङ्वे र थासाङ गाउँपालिका –२ को छाक्ताङमा नेपाल टेलिकमको मिनिटावर स्थापना गरेर ताङ्वेमा थ्रीजी सेवा विस्तार गरिएको नेपाल टेलिकम मुस्ताङका कार्यालय प्रमुख सुमनराम श्रेष्ठले बताउनुभयो । थासाङ गाउँपालिकाको छाक्ताङमा साउन पहिलो हप्ताबाट सेवा विस्तार हुने श्रेष्ठको भनाइ छ ।
सूचना विभागका सम्पूर्ण सेवा अब अनलाइनबाटै
सूचना तथा प्रसारण विभागबाट प्रदान गरिने सम्पूर्ण सेवाहरु अब अनलाइनबाटै प्रदान गरिने भएको छ ।
विद्युतीय मतदान यन्त्र उपलब्ध गराउन सरकारलाई आयोगको आग्रह
निर्वाचन आयोगले प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा सदस्य निर्वाचन विद्युतीय मतदान यन्त्रको प्रयोग गर्ने भए साउन मसान्तसम्म उपलब्ध गराउन सरकारलाई आग्रह गरेको छ ।
सञ्चारमन्त्री कार्कीद्वारा रेडियो नेपालको ओटीटी एप्स सार्वजनिक
सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले रेडियो नेपालको डिजिटल प्लेटफर्म ओटीटी एप्स सार्वजनिक गर्नुभएको छ ।
एक वर्षमै एक करोड प्रयोगकर्ता थपिए
नेपालमा फोरजी सार्वजनिक भएको पाँचौँ वर्षमा मात्रै यसका प्रयोगकर्ताको सङ्ख्या व्यापक बढेको छ । दूरसञ्चार सेवा प्रदायकले फोरजी पु-याउन गरेको लगानी र नियामक नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणले सन् २०२२ भित्र देशैभर यो प्रविधि पु-याउन दिएको समयसीमाको प्रभाव यतिबेला फोरजीमा देखिन थालेको छ ।
पहिलो पटक जोडियो फाइबर
हिमाली जिल्ला सोलुखुम्बुमा पहिलो पटक नेपाल टेलिकमले फाईबर सेवा विस्तार गरेको छ । नेपाल टेलिकमले ओखलढुङ्गादेखि पत्तालेहुँदै सल्लेरीसम्म रेडियो लिङ्कलाई विस्थापित गर्दै फाईबरबाट नेटवर्क सेवा विस्तार गरेको हो ।
-original-thumb.jpg)
नेपाल टेलिकमले घटायो इन्टरनेट र इन्ट्रानेटको लिज लाइन शुल्क
कम्पनीले यही असार १ गतेदेखि लागू हुने गरी इन्टरनेट तथा इन्ट्रानेटको लिज लाइनको महसुल दर ३६ प्रतिशतसम्म घटाएको हो ।
जनधनको क्षति कम गर्न पूर्वसूचना प्रणाली
बाढी पहिरोबाट जनधनको क्षति कम गर्न मेलम्ची बजार, तालामाराङ र बाहुनेपाटी बजारमा पूर्वसूचना प्रणाली (साइरन) जडान गरी परीक्षण सफल भएको छ । गत असार १ गते र त्यसपछिका भेमाथाङ पहिरो मेलम्ची बाढीमा परिणत भएर आएपछि ठूलो धनजनको क्षति पु¥याएपछि यो वर्ष त्यस्तो क्षति हुनबाट जोगाउन साइरन जडान गरेर सफल परीक्षण सम्पन्न भएको छ ।
प्रेस काउन्सिलको पक्षमा अर्को आदेश, अनलाइन मिडिया नियमन गर्न बाटो खुला
उच्च अदालत पाटनले अनलाइन मिडिया नियमनका लागि प्रेस काउन्सिल नेपालको पक्षमा सोमबार आदेश जारी गरेको छ । काउन्सिलको नियमनमाथि चुनौती दिई एक अनलाइनले दायर गरेको रिट निवेदनको सुनुवाईपछि अदालतले काउन्सिललाई बलियो बनाउने गरी आदेश दिएको हो ।
हुम्लामा फोरजी सञ्चालन
नेपाल टेलिकमले हुम्लामा फोरजी सेवा सञ्चालनमा ल्याएको छ । सिमकोट गाउँपालिका – ७ को ओख्रेनमा टावर निर्माण गरी सेवा सुचारू गरेको छ ।
ट्रसपुल निर्माण भएपछि दर्जनौं परिवार लाभान्वित
गुल्मी जिल्लाको रेसुङ्गा नगरपालिका– ११ राङ्बास र गुल्मीबार गाउँपालिका–६ जोड्ने जाबुने ट्रसपुलको निर्माण कार्य सम्पन्न भएको छ । रेसुंगा नगरपालिकाको सिमिचौर–राङ्बास हुँदै गुल्मीदरबार–६ लाई जोड्न बठवाखोलामा २४ मिटर लम्बाई रहेको ट्रसपुल निर्माण भएपछि स्थानीयहरु निकै खुसी भएका छन् ।
चट्याङका घटना बढ्दै, छैन पूर्वानुमान गर्ने प्रविधि
नेपालमा प्रि–मनसुन सुरु भएसँगै चट्याङ पर्न थालेकाे छ । यो बेलादेखि बढी क्रियाशील हुने चट्याङ्ले बर्षेनी जनधको क्षति गरिरहेको छ । बितेको केही दिनमा मात्रै देशका विभिन्न ठाउँमा चट्याङ् लागेर तीन जनाले ज्यान गुमाइसेकका छन् । तर यसको पूर्वानुमान गर्न नेपालमा कुनै प्रविधि भएको पाइँदैन ।
जुनसुकै बेला इन्टरनेट काटिनसक्ने
देशका विभिन्न नौ स्थानमा जडान गरिएको इन्टरनेट जुनसुकै बेला काटिन सक्ने भएको छ । इन्टरनेट सेवा प्रदायकहरुको छाता सङ्गठनका रुपमा रहेको इन्टरनेट सेवा प्रदायक सङ्घ नेपाल (आइस्पान)ले नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कारण उक्त स्थानमा इन्टरनेट जुनसुकै बेला काटिनसक्ने जनाएको हो ।
बाढीबारेको पूर्व सूचनाले जोगायो स्थानीयको धनमाल
मनसुन सुरु भएलगतै बाढी प्रभावित क्षेत्रवासीलाई चिन्ताले पिरोलिएको हुन्छ । वर्षा भएपछि नदी र खोलामा आउने बाढीले जनधनको ठूलो क्षति ब्यहोर्नुपर्दा मनसुन लाग्नेबित्तिकै चिन्ता बढ्छ । बाढी आउने नआउने पूर्व जानकारी नहुँदा वर्षातमा यस्तो क्षति ब्यहोर्नुसँगै जाग्राम बस्नुपर्ने बाध्यता स्थानीयलाई छ ।
डिजिटल भुक्तानी सरकारको प्राथमिकतामा : मन्त्री कार्की
नेपाल सरकारका प्रवक्ता समेत रहनुभएका सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले डिजिटल भुक्तानी सरकारको प्राथमिकतामा रहेको बताउनुभएको छ ।
सामाजिक सञ्जाल करको दायरामा
फेसबुक, नेटफ्लीक्स, अमेजन, ट्विटर, युट्युब, इन्स्टाग्रामजस्ता नेपालमा प्रचलित सामाजिक सञ्जाल तथा ओभर दी टप (ओटीटी) प्लेटफर्म अब करको दायरामा आउने भएका छन् । विगत केही वर्षदेखि नै नेपालमा प्रचलि
