कानुनविपरीतका कार्यलाई वैधता !
नेपालका राजनीतिक दलले समग्र देशको अर्थ, भौतिक संरचना, विदेश, विकास तथा सुशासनबारे संयुक्त छलफल गरेको पाइँदैन । यसै गरी संसदीय दलहरूले पनि यस विषयमा अलग अलग र संयुक्त रूपमा छलफल गरेको पनि हेक्का छैन । तत्कालको सङ्कट टार्न कहिलेकाहीँ दलका शीर्ष नेताका बिच छलफल भएको देखिन्छ ।
ज्येष्ठ नागरिकको सम्मान
ज्येष्ठ नागरिक समाजका अनुभवी, ज्ञानका स्रोत र आदरणीय सदस्य हुन् ।
अपरिहार्य आर्थिक कूटनीति
आर्थिक कूटनीति शब्दावली नेपालको सन्दर्भमा नयाँ होइन ।
सङ्क्रमणकालीन न्याय प्रक्रिया
तत्कालीन नेकपा (माओवादी) ले २०५२ फागुन १ गते सुरु गरेको सशस्त्र द्वन्द्व २०६३ मङ्सिर ५ गते विस्तृत शान्ति सम्झौतामा आएर टुङ्गियो । उक्त शान्ति सम्झौतामा उल्लेख भएको माओवादी लडाकुहरूको समायोजन र संविधान सभाबाट संविधान जारी गर्ने काम सम्पन्न भयो । शान्ति सम्झौताको दफा ५.२.५ मा मानव अधिकार उल्लङ्घन र मानवताविरुद्धको अपराधमा संलग्न व्यक्तिका बारेमा सत्य तथ्य अनुसन्धान गर्न र समाजमा मेलमिलापको वातावरण निर्माण गर्नका लागि उच्च स्तरीय
आयोगको पवित्रता जोगाउने चुनौती
नेपालमा प्रजातन्त्र स्थापना भएसँगै गठन भएको लोक सेवा आयोगको माध्यमबाट सबै नेपाली नागरिकलाई समान प्रतिस्पर्धाका आधारमा स्थायी सरकारका रूपमा रहेको निजामती तथा सरकारी सेवामा प्रवेश गरी राष्ट्रको सेवा गर्ने अवसर प्राप्त भएको छ ।
योग्यता प्रणालीको संरक्षण
नेपालमा कर्मचारी छनोटको इतिहास हेर्दा विक्रम संवत् १९७३ को सनदबाट राणाहरूले कर्मचारी नियुक्तिका लागि कमाण्डरी किताबखाना (जसलाई दर्शन फाँट भनिन्थ्यो स्थापना भएको देखिन्छ । नेपालको अन्तरिम शासन विधान २००४ मा ‘दरखास्त परिष
गर्विलो वर्तमान, आसलाग्दो भविष्य
लोक सेवा आयोगको मुख्य जिम्मेवारी सार्वजनिक सेवाका पदमा कर्मचारी छनोट प्रक्रियामा निष्पक्षता र योग्यता सुनिश्चित गर्नु थियो ।
कुशल कर्मचारी छान्ने अभिभारा
मानिसमा राज्यको अवधारणाको विकास सँगसँगै कार्य विभाजनले स्थान पायो । राजाले मन्त्री छान्दा कस्तो छान्ने त ? चाणक्यले भनेका छन्, “जो आफ्नै देशको होस्, घराना परिवारमा जन्मिएको होस् र राजाको नियन्त्रणमा काम गर्ने होस् । उसले सबै कलाको सिप प्राप्त गरेको हुनु पर्छ साथै दूरदृष्टि भएको, तार्किक क्षमता रहेको व्यक्ति हुनु जरुरी छ ।
‘जेन–जी’ पुस्ताको सम्बोधन
आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को बजेटले युवा पुस्तालाई हेर्ने दृष्टिकोणमा महत्वपूर्ण परिवर्तन ल्याएको छ ।
सञ्चार माध्यमतिर अख्तियार
सञ्चारकर्मीलाई राज्यको चौथो अङ्ग मानिन्छ ।
अपाङ्गताका क्षेत्रमा उच्च शिक्षा
विद्यालय तहपछि विशेष गरी कलेज, विश्वविद्यालय, तथा अन्य उच्च शैक्षिक संस्थाबाट लिने र दिने शिक्षालाई उच्च शिक्षा भनिन्छ । यस तहको शिक्षामा खास विषयमा विशिष्ट अध्ययन गरी व्यावसायिक ज्ञान सिप हासिल गरिन्छ । उच्च शिक्षा प्राप्त गर्ने जनशक्तिले खोज अनुसन्धान गर्दै विश्लेषणसहित
विपतसँग जुध्न सामूहिक एकता
गत वर्ष नेपालको सरकारी तथ्याङ्कमा लगभग आठ हजार ८६१ विपत्का घटना प्रवृष्ट भए ।
बौद्धिक वर्गबाट नागरिक अपेक्षा
बुद्धिजीवी राष्ट्र र समाजका दिशानिर्देशक हुन् । उनीहरूको विचार, चेतना, अनुसन्धान, लेखन र सक्रियताले मात्र देश र समाजको सकारात्मक रूपान्तरण सम्भव हुन्छ । बौद्धिक वर्ग मुलुकका नेतृत्वकर्ता पनि हुन् । बौद्धिक वर्गले राष्ट्रलाई उपयुक्त विचार, विवेक र दिशानिर्देश गर्ने हुँदा देशनिर्माणमा यो वर्गको योगदान र भूमिका महत्वपूर्ण मानिन्छ ।
क्रियाशील सदस्यता : कांग्रेसको अग्निपरीक्षा
नेपाली कांग्रेसको आन्तरिक विमर्शमा क्रियाशील सदस्यताको बहस नौलो होइन ।
सहकारीको ब्याजदरमा सीमाङ्कन
उस्तै उद्देश्य र हैसियत भएका व्यक्तिले एकआपसमा आर्थिक परनिर्भरतालाई सुल्झाउन सहकार्य गर्ने संस्था स्थापना गर्नु सहकारी हो । सहकारी सदस्य केन्द्रित व्यवसाय हो । यसको नियन्त्रण तथा सञ्चालनको भार प्रत्येक सदस्यमा रहन्छ ।
बौद्धिक पलायन सङ्कट
बौद्धिक भन्नाले विशेष योग्यता र क्षमता भएका व्यक्ति भन्ने मानिन्छ । दे
स्थानीय विकासको मार्गचित्र
गणतन्त्रपछिको स्थानीय तहको दोस्रो निर्वाचनबाट निर्वाचित जनप्रतिनिधिले कार्यकालको तीन वर्ष बिताइसकेका छन् । रचनात्मक योजनाको पहिचान, व्यावसायिक कार्ययोजना तथा परियोजनाको प्राथमिकीकरण हुन सकेको छैन । जसबाट नागरिक र स्थानीय सरकार दुवैको विकास
कोरिया प्रायद्वीपमा शान्तिको भविष्य
दक्षिण कोरियाले नयाँ नेतृत्व पाएको छ । नवनिर्वाचित राष्ट्रपति ली जे म्युङले आणविक शक्ति सम्पन्न उत्तर कोरियासँग वार्ता गरेर ‘घाउ निको पार्ने’ प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभएको छ । नयाँ मध्यमार्गी वामपन्थी नेता ली ‘बढ्दो संरक्षणवाद र आपूर्ति शृङ्खलाको पुनर्संरचना’ ले अस्तित्वमाथि खतरा उत्पन्न गरेकोमा चिन्तित हुनुहुन्छ ।
सामाजिक न्यायसहितको सुशासन
बहुजातीय, बहुभाषीय, बहुसांस्कृतिक, बहुधार्मिक जातजाति जनजातिको बसोबास भएको सुन्दर देश नेपाल विकासको हिसाबले पछि परे पनि सुन्दरतामा अब्बल छ । विभिन्न लेकमा पाइने जडीबुटी, हिमालमा पाइने यार्चागुम्बा, कालीगण्डकीमा पाइने शालिग्राम तथा विभिन्न स्थानमा अन्वेषणमा रहेका खनिज धातु यो देशका अमूल्य सम्पत्ति हुन् । वातावरण र मौसमको हिसाबले फरक–फरक तापव्रmम, फरक–फरक रहन सहन, बाइसे चौबिसे राज्य सञ्चालन हुँदा बनाइएको ऐतिहासिक राजाका दरबार, पुरातात्त्विक संरचना नेपा
प्रशासनिक कानुनका अन्तर्वस्तु
राजनीतिक प्रणालीमा आउने परिवर्तन जनस्वीकार्यताबिना अपूर्ण मानिन्छ ।
संस्थागत विद्यालयको नियमन
नेपालको संविधानले सार्वजनिक, निजी र सहकारी क्षेत्रको सहभागिता र स्वतन्त्र विकासमार्फत राष्ट्रिय अर्थतन्त्र सुदृढ गर्ने र अर्थतन्त्रमा निजी क्षेत्रको भूमिकालाई महत्व दिँदै उपलब्ध स्रोतसाधनको अधिकतम परिचालन गरी आर्थिक समृद्धि हासिल गर्ने नीति अङ्गीकार गरेको छ ।
नीति–बहसको औचित्य
सार्वजनिक नीतिले मूलतः सार्वजनिक हित तथा स्वार्थ, भलाइ, वस्तु तथा सेवा प्रवाह, नियमन, नियन्त्रण, संरक्षण, सहजीकरण, समन्वयलगायतका बहुविधा र क्षेत्रसँग सरोकार राख्छ । आमनागरिकको चाहना, माग, आवश्यकता तथा राज्यको दायित्व, कर्तव्य र जि
विपत् व्यवस्थापनमा तदारुकता
बर्खायाम सुरु नहुँदै परेको पानीले नसोचेको क्षति पुर्यायो ।
सगरमाथा संवाद कूटनीति
नेपालले आयोजना गरेको सगरमाथा संवादको पहिलो संस्करण (जेठ २–४) कै सेरोफेरोमा विश्व मौसम सङ्गठनले आउँदो सन् २०२९ सम्मको पाँच वर्षलाई अहिलेभन्दा ताता वर्ष रहने प्रक्षेपण गरिरहेको थियो । त्यसो त गएका पाँच वर्षयता नै विश्वले ताता वर्षको अनुभव गरिरहेकै छ ।
मन जित्ने मान्छे
धेरैको मन जित्नुभएको रहेछ, पशुपति आर्यघाटमा उहाँलाई अन्तिम श्रद्धाञ्जली दिन लामबद्ध लामले त्यसै भन्थ्यो । साहित्य, संस्कृति क्षेत्रका मात्र होइन राजनीति, प्रशासन, समाजसेवा र व्यापार व्यवसाय, गायन र सङ्गीत, आफन्त र शुभेच्छुकको भिडले गणेश रसिकको व्यक्तित्वको विविध पाटा झल्किन्छ । धेरैको मन जित्न सक्ने मान्छे रोगलाई चाहिँ जित्नै नसकी २०८२ जेठ १८ गते यो धराबाट बिदा हुनुभयो –
